Noord-Brabant III
's Hertogenbosch, St. Michielsgestel, Boxtel, Oisterwijk
Gemert
Nieuw opgerichte grenspaal op de grens van de Heerlijkheid Gemert met de Gemertse Peel of Kijfveld. Grenspalen ten teken dat er behoorlijk gesteggeld is over de eigendomsrechten van de Gemertse Peel.
Barrière paal Best
Op een bijgeplaatst bordje staat te lezen dat de paal aan de bovenkant versierd is met het wapen van 's-Hertogenbosch. De kop heeft aan de vier zijden hetzelfde type bewerking, maar het wapen van den Bosch kan ik er niet meer in herkennen. Op bordje wordt ook vermeld dat de paal afkomstig is van de tolplaats in de weg van 's-Hertogenbosch naar Eindhoven en verder naar Luik. Volgens de dissertatie van F. Vercauteren uit 1956, is de tolplaats aangelegd in 1745, toentertijd aan het einde van de verharde traject, dat verder ging als zanddijk, richting Woensel en Eindhoven. Pas in 1806 zou het traject tot Stratum verhard worden, maar toen was de weg aanleg daar al onder Hollandse regie gekomen.
Deze paal zou dienst hebben gedaan bij de afbakening van de tolplaats. Een tolplaats werd vroeger Barrier genoemd. Dat de paal een hekpaal is geweest is nog te zien aan de vierkante uitsparingen ter weersijzen van de paal, waar de ijzeren stangen zich bevonden.
Deze paal zou dienst hebben gedaan bij de afbakening van de tolplaats. Een tolplaats werd vroeger Barrier genoemd. Dat de paal een hekpaal is geweest is nog te zien aan de vierkante uitsparingen ter weersijzen van de paal, waar de ijzeren stangen zich bevonden.
Sint-Oedenrode - Liempde - Best
Op de bordje bij de paal staat: "Grenzen verbinden Paal de Drie-Steen. Historische grenspaal, herplaatst op 17 april 2010. Dit grenspunt werd sinds begin 18e eeuw gemarkeerd door drie keien en een paal. Begin 14e eeuw werd dit grenspunt vastgelegd bij de uitgifte van de gemene gronden van Oirschot (thans Best), Liempde (thans Boxtel) en Sint-Oedenrode."
Sint-Oedenrode - Lieshout
Deze Grenssteen of scheipaal geeft al vanaf 1311 het grenspunt aan tussen de heerlijkheid Jekschot, de heerlijkheid Lieshout en de vrijheid Rode.
Op 12 januari van dat jaar beleende Jan II van Brabant, jonkheer Willem de Cruudener met het goed Jekschot. Op 2 augustus 1311 gaf de hertog aan de rentmeester van de uithof van Lieshout een heideveld uit en ook een aan de burgers van Rode.
Zo werd de basis gelegd voor de huidige grenzen tussen Sint-Oedenrode en Lieshout. Oorspronkelijk lag deze steen ± 800 meter verder in noordoostelijke richting op het nog steeds bestaande grenspunt. [Tekst op het plaatje van de houten paal]
Schijndel - Wijbosch
Een heel bijzondere grenspaal vinden we in Schijndel, bij de familie Van den Heuvel in de woonkamer. Tot de afbraak van de ouderlijke boerderij, deed deze grenspaal dienst als stoepsteen. Daarvoor gaf hij de grens aan van Hooghekken. Echter, de geschiedenis van deze steen gaat nog veel verder terug: tot in de romeinse tijd. Het is echter niet bekend wat de functie van de steen toen precies was.
De "Romeinse" kant toont een persoonsafbeelding, het lijkt op een soldaat of een afbeelding van een godheid. Links op de steen is ook nog een beeltenis gehouwen. Toen de steen als grenssteen diende stond hij op zijn kop.
Ingebeitelde tekst: HOOGHEKKEN 1750. Weliswaar is het precieze jaartal niet meer heel duidelijk te lezen, maar in de archiefstukken die over deze steen en plaatsing daarvan terug zijn gevonden, blijkt dat de steen in 1750 is geplaatst, samen met nog zes andere stenen. Deze en veel uitgebreidere informatie over de steen en zijn bewogen geschiedenis, vinden we in de tekst van de heer A.H.J van den Braak: "Een Schijndelse Grenssteen van Romeinse Afkomst". Te vinden via deze LINK.
De "Romeinse" kant toont een persoonsafbeelding, het lijkt op een soldaat of een afbeelding van een godheid. Links op de steen is ook nog een beeltenis gehouwen. Toen de steen als grenssteen diende stond hij op zijn kop.
Ingebeitelde tekst: HOOGHEKKEN 1750. Weliswaar is het precieze jaartal niet meer heel duidelijk te lezen, maar in de archiefstukken die over deze steen en plaatsing daarvan terug zijn gevonden, blijkt dat de steen in 1750 is geplaatst, samen met nog zes andere stenen. Deze en veel uitgebreidere informatie over de steen en zijn bewogen geschiedenis, vinden we in de tekst van de heer A.H.J van den Braak: "Een Schijndelse Grenssteen van Romeinse Afkomst". Te vinden via deze LINK.
Oisterwijk
Hedikhuizen
Nummerpaal van Rijkswaterstaat uit de tweede helft van de negentiende eeuw, hij is van voor de kanalisatie van de Bergse Maas (1888-1904). De paal bevindt zich aan de binnendijkse kant (westzijde) van de Hoge Maasdijk, ten noorden van Hedikhuizen.
Hij heeft een inscriptie "Waterstaat No. 362". Vierkante grondslag met afgeschuinde hoeken, uitkragend gedeelte met de inscriptie en met afgeronde top. Dit is een Rijksmonument.
Er zou een gemeentegrenspaal met inscriptie "HERPT EN BERN", verwijzend naar de toenmalige gemeente gestaan hebben, 150 m noordelijk van deze paal, maar die heb ik niet gevonden. Navraag bij de gemeente heeft niet veel opgeleverd; waarschijnlijk is de steen verdwenen met de dijkverhoging langs de Maas.
Hij heeft een inscriptie "Waterstaat No. 362". Vierkante grondslag met afgeschuinde hoeken, uitkragend gedeelte met de inscriptie en met afgeronde top. Dit is een Rijksmonument.
Er zou een gemeentegrenspaal met inscriptie "HERPT EN BERN", verwijzend naar de toenmalige gemeente gestaan hebben, 150 m noordelijk van deze paal, maar die heb ik niet gevonden. Navraag bij de gemeente heeft niet veel opgeleverd; waarschijnlijk is de steen verdwenen met de dijkverhoging langs de Maas.
Teefelen
Grenspaal van het waterschap Hoog Hemaal. De inscipties op de paal luiden: "POLDER VAN" "HOOG HEMAAL" en "1880". De polder van Hoog Hemaal kent een hele lange geschiedenis: hij stamt uit 1325 en in 1360 wordt de heer Willem van Amstel als een van de hoogheemraden in de boeken bijgeschreven. KAART.
Geffen - Heesch
's-Hertogenbosch - Hintham
Deze steen is in 2006 vernieuwd, er is getracht de beschadigde oude steen in vorm na te bootsen. Staat bij Jasmijnstraat 2.
Hier een link naar een foto van de oude situatie. De oude steen was door de jarenlange weersinvloeden niet meer goed leesbaar en daardoor aan vervanging toe. Het betreft de laatst overgebleven grenssteen in de stad van deze ouderdom en is daarom van grote cultuurhistorische waarde. Bovendien betreft het een rijksmonument. De oude steen zelf wordt gerestaureerd. Het is bedoeling dat deze een plek krijgt in een museum.
Hier een link naar een foto van de oude situatie. De oude steen was door de jarenlange weersinvloeden niet meer goed leesbaar en daardoor aan vervanging toe. Het betreft de laatst overgebleven grenssteen in de stad van deze ouderdom en is daarom van grote cultuurhistorische waarde. Bovendien betreft het een rijksmonument. De oude steen zelf wordt gerestaureerd. Het is bedoeling dat deze een plek krijgt in een museum.
Sint-Michielsgestel - Vught
Een alleraardigst paaltje in de noordberm waar de Vughterweg overgaat in de Haldersebaan. De incripties luiden M GESTEL en VUGT.
Boxtel - Sint-Michielsgestel
Deze paal heeft enkele jaren in het water gelegen. We zijn hier in de Noord-Oost hoek van de gemeente Boxtel, op een hoek van het Wilhelminapark. De kenmerkende bol van de paal is afgebroken. Misschien ligt die nog wel in de sloot. KAART
In 2010 is de paal uit het water gevist, helaas wel beschadigd. De paal is door de gemeente Boxtel rechtop gezet, enkele meters van de plaats waar die in het water was gevallen.
Gemonde
Grenspaal uit 1879. De paal is een relict van de vele grenscorrecties en bestuurswisselingen die het kerkdorp Gemonde in de loop der tijd heeft ondergaan en geeft de scheiding aan tussen het grondgebied van Sint-Michielsgestel en Boxtel. Sinds 1997 valt heel Gemonde onder de gemeente Sint-Michielsgestel. De paal staat aan de noordzijde van de tuin van de pastorie op nummer 122.Het is een vierkante hardstenen paal, breedte 32 cm., hoogte 90 cm. De paal is op circa 40 cm. hoogte aan drie zijden voorzien van in reliëf aangebrachte opschriften binnen een sierkader en heeft daarboven een insnoering met tweezijdig opschriften en een piramidebekroning met flauwe helling.
Opschriften:
GEMONDE 1879;
aan de oostzijde: ST. MICHIELSGESTEL, P.N. v. THIEL BURGEMEESTER, A. v.v. OETELAAR, W. HUIBERS WETHOUDERS, l. v.d. WESTELAKEN SECRETARIS;
aan de westzijde:BOXTEL, F.C.A.R. BARON v. LAMSWEERDE BURGEMEESTER, J. v. LIESHOUT, H. v.d. MEIJDEN WETHOUDERS, J.F. v. UDEN SECTRETARIS.
Opschriften:
GEMONDE 1879;
aan de oostzijde: ST. MICHIELSGESTEL, P.N. v. THIEL BURGEMEESTER, A. v.v. OETELAAR, W. HUIBERS WETHOUDERS, l. v.d. WESTELAKEN SECRETARIS;
aan de westzijde:BOXTEL, F.C.A.R. BARON v. LAMSWEERDE BURGEMEESTER, J. v. LIESHOUT, H. v.d. MEIJDEN WETHOUDERS, J.F. v. UDEN SECTRETARIS.
Boxtel - Liempde/Oirschot
Aan de Gemondse straat, tegenover No. 16. De naam van de paal is: Stenen paal bij de Leemputten. Tegenwoordig staat er een informatie bordje over de grenspalen van Liempde bij deze paal. Het bordje is op initiatief van de Liempdse Erfgoedvereniging Kèk Liemt via de commissie straatnaamgeving door de gemeente Boxtel geplaatst.
Aan de Oude Rijksweg/Eindhovense weg, bij het gehucht Vrillikhoven. Tekst op de palen: LIEMPDE - BOXTEL. De naam van de paal is Stenen paal aan de Berk.
Deze paal bij de Schutskuil is in 2007 geplaatst aan de Oude Grintweg. Op de topografische kaart is deze plaats al met Gp aangeduid, dus het is eigenlijk een herplaatsing. Het bordje op de paal heeft de tekst: "30-08-07 Reconstructie Oude Grintweg Grens Oirschot Boxtel Heemkundekring "de Heerlijkheid Oirschot"".
Dan gaan we in rechte lijn naar het zuid-westen. Daar vinden op een knik in de grens, noordelijk van Tregelaar een forse steen, de blauwe kei of Den Tregeler.
Aan de Oude Rijksweg/Eindhovense weg, bij het gehucht Vrillikhoven. Tekst op de palen: LIEMPDE - BOXTEL. De naam van de paal is Stenen paal aan de Berk.
Deze paal bij de Schutskuil is in 2007 geplaatst aan de Oude Grintweg. Op de topografische kaart is deze plaats al met Gp aangeduid, dus het is eigenlijk een herplaatsing. Het bordje op de paal heeft de tekst: "30-08-07 Reconstructie Oude Grintweg Grens Oirschot Boxtel Heemkundekring "de Heerlijkheid Oirschot"".
Dan gaan we in rechte lijn naar het zuid-westen. Daar vinden op een knik in de grens, noordelijk van Tregelaar een forse steen, de blauwe kei of Den Tregeler.
Abonneren op:
Posts (Atom)